Burnout στην Ελλάδα το 2025: Τι δείχνουν οι έρευνες και πώς μπορείς να το αντιμετωπίσεις;

Το burnout, γνωστό και ως σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης, είναι μια κατάσταση σωματικής, συναισθηματικής και πνευματικής εξάντλησης, που προκύπτει από έντονο άγχος και στρες^[1]. Αρκετά συχνά συνδέεται με την εργασία ή άλλους τομείς της ζωής. Δεν πρόκειται μόνο για κούραση, αλλά για μια βαθύτερη εξάντληση, η οποία εκδηλώνεται κυρίως με μειωμένη αποδοτικότητα, αίσθημα αποστασιοποίησης από τις καθημερινές δραστηριότητες και άλλα συμπτώματα που δυσχεραίνουν την λειτουργικότητα και την καθημερινότητα^[2]. Στο παρακάτω άρθρο, θα δούμε τι είναι το burnout, τι συμπτώματα έχει και πώς μπορείς να το αντιμετωπίσεις.

Τι είναι το burnout;

Το burnout, ή αλλιώς σύνδρομο burnout, ή αλλιώς σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης είναι μια κατάσταση συναισθηματικής, σωματικής και ψυχικής εξάντλησης, η οποία προκαλείται από υπερβολικό και παρατεταμένο στρες, και οφείλεται κυρίως στο περιβάλλον εργασίας^[3]. Συνήθως, εμφανίζεται όταν αισθάνεται κανείς καταβεβλημένος, συναισθηματικά εξαντλημένος και ανίκανος να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της δουλειάς του^[4].

Όσο το άγχος, το παρατεταμένο αυτό στρες και η κόπωση υπάρχουν και συνεχίζουν να υφίστανται, το άτομο αρχίζει να χάνεται το ενδιαφέρον και το κίνητρο που είχε όταν ανέλαβε τον ρόλο και τις αρμοδιότητες του. Η εξάντληση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγικότητας και της ενέργειας, με αποτέλεσμα το άτομο να αισθάνεται αβοήθητο, κυνικό ή να έχει πολύ θυμό. Στο τέλος, μπορεί να αισθάνεται ότι δεν έχει τίποτα άλλο να δώσει.

Οι επιπτώσεις του burnout είναι εμφανείς σε κάθε τομέα της ζωής, συμπεριλαμβανομένης και της κοινωνικής και της προσωπικής. Επιπλέον, μπορεί να επηρεάσει και την σωματική κατάσταση, κάνοντας το άτομο πιο ευάλωτο σε ασθένειες, όπως το κρυολόγημα και την γρίπη^[5].

Ποιοι είναι οι τύποι του burnout;

Υπάρχουν τρεις τύποι burnout, και διαφέρουν ανάλογα με τα αίτια που τους προκαλούν^[6]. Αυτοί είναι:

Overload Burnout

Το overload burnout εμφανίζεται όταν το άτομο δουλεύει όλο και πιο σκληρά και επιδιώκει έντονα την επαγγελματική του επιτυχία. Σε μια αντίστοιχη περίπτωση, μπορεί να είναι διατεθειμένο να παραμελήσει την προσωπική του ζωή και υγεία, προκειμένου να είναι επιτυχημένος στη δουλειά του.

Under-challenge Burnout

Συνήθως συμβαίνει όταν το άτομο αισθάνεται υποτιμημένο πλήττει στην εργασία του. Το εργασιακό περιβάλλον μπορεί να μην του προσφέρει ευκαιρίες για μάθηση ή επαγγελματική εξέλιξη. Σε μια τέτοια συνθήκη, μπορεί να αποστασιοποιηθεί από την εργασία, να γίνει κυνικό, ή να αποφεύγει την ανάληψη ευθυνών.

Neglect Burnout

Εμφανίζεται όταν το άτομο δεν αισθάνεται ότι έχει την απαραίτητη στήριξη, ή αισθάνεται ότι είναι αβοήθητο στο περιβάλλον εργασίας του. Σε περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε καλά, μπορεί να αισθάνεται ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις ευθύνες του. Η επαγγελματική αυτή εξουθένωση μπορεί να συνδεθεί και με το “σύνδρομο του απατεώνα”, μια κατάσταση στην οποία το άτομο αμφιβάλλει για τις δεξιότητες, τα ταλέντα και τα επιτεύγματά του.

Ποια είναι τα συμπτώματα του burnout;

Το σύνδρομο burnout εμφανίζεται με διαφορετικό τρόπο στον καθένα, και μπορεί να τον επηρεάσει σωματικά, ψυχικά, συναισθηματικά ή με συνδυασμό των παραπάνω τρόπων. Συνήθως εμφανίζεται σταδιακά, και είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί έγκαιρα, προκειμένου να μην υπάρξουν μεγάλες συνέπειες στη ζωή και καθημερινότητα^[7]. Μερικά από τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι:

Σωματικά συμπτώματα burnout

• Κόπωση
• Χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα
• Συχνοί πονοκέφαλοι
• Τακτικοί μυϊκοί πόνοι
• Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες
• Αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου

Συναισθηματικά συμπτώματα burnout

• Αίσθημα αποτυχίας και αυτο-αμφιβολίας
• Αίσθημα ήττας
• Απομόνωση
• Απώλεια κινήτρων
• Κυνική και απαισιόδοξη στάση
• Μειωμένη ικανοποίηση
• Μειωμένο αίσθημα ολοκλήρωσης

Συμπτώματα burnout κατά τη διάρκεια εργασίας

• Αποχώρηση από τις ευθύνες
• Απομόνωση από το γύρω περιβάλλον
• Αναβλητικότητα
• Ανάγκη για περισσότερο χρόνο για ολοκλήρωση των διαφόρων καθηκόντων
• Μεταφορά απογοήτευσης στους συναδέλφους
• Παράκαμψη εργασίας
• Άφιξη αργά στην εργασία και αναχώρηση νωρίς

Πού οφείλεται το burnout;

Το burnout οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εργασία του ατόμου. Όμως, δεν προκαλείται μόνο από αυτήν. Υπάρχουν και άλλα αίτια, όπως ο τρόπος ζωής ή τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου που συμβάλλουν στην εμφάνιση του. Μάλιστα, ακόμη και οι συνήθειες που έχει στον ελεύθερο χρόνο του, ή ο τρόπος που αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα μπορούν να προκαλέσουν έντονο άγχος, ειδικά σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις του σπιτιού ή της εργασίας.

Έτσι λοιπόν, τα αίτια που οφείλονται στην εμφάνιση burnout είναι:

Αίτια που οφείλονται στην εργασία

• Αίσθηση ελάχιστου ή καθόλου ελέγχου στη δουλειά
• Έλλειψη αναγνώρισης ή ανταμοιβής της καλής δουλειάς
• Ασαφείς ή πάρα πολύ απαιτητικές προσδοκίες εργασίας
• Μονότονη, ή εργασία χωρίς προκλήσεις
• Εργασία σε χαοτικό περιβάλλον
• Εργασία σε περιβάλλον με υψηλή πίεση

Αίτια που οφείλονται στον τρόπο ζωής

• Πολύωρη εργασία, χωρίς χρόνο για χαλάρωση ή κοινωνικοποίηση
• Έλλειψη στενών και υποστηρικτικών σχέσεων
• Ανάληψη μεγάλου βαθμού ευθυνών, χωρίς τη δυνατότητα βοήθειας
• Έλλειψη ύπνου

Αίτια που οφείλονται στην προσωπικότητα ενός ατόμου

• Τάσεις τελειομανίας
• Αισιοδοξία για τον ίδιο και τον υπόλοιπο κόσμο
• Ανάγκη για υπερβολικό έλεγχο
• Αδυναμία ανάθεσης αρμοδιοτήτων σε άλλους

Burnout και ψυχική υγεία στην Ελλάδα το 2025

Η τρίτη έρευνα της ΕΥ Ελλάδος, σε συνεργασία με τη Hellas EAP και το Εργαστήριο Πειραματικής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, αποτυπώνει μια ιδιαίτερα ανησυχητική εικόνα για την ψυχική υγεία των εργαζομένων στη χώρα. Παρότι η ευαισθητοποίηση γύρω από το wellbeing αυξάνεται, τα συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους και θυμού εμφανίζονται πιο έντονα από ποτέ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, η οποία πραγματοποιήθηκε την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου 2025 σε δείγμα 4.457 εργαζομένων από ιδιωτικό και δημόσιο τομέα:

• 44% αισθάνονται μελαγχολία και 47% απαισιοδοξία για το μέλλον.
• 80% βιώνουν νευρικότητα ή εσωτερική ταραχή, ενώ 50% δηλώνουν ότι βρίσκονται σε συνεχή υπερένταση.
• Ένα ανησυχητικό 13% αναφέρει κρίσεις πανικού, και 4% έχουν σκεφτεί να δώσουν τέλος στη ζωή τους.
• Παράλληλα, 80% των ερωτώμενων αισθάνονται εκνευρισμό, και 32% αναφέρουν ξεσπάσματα θυμού που δεν μπορούν να ελέγξουν.

Τα προβλήματα αυτά δεν μένουν μόνο στο ψυχολογικό επίπεδο. 47% των συμμετεχόντων εμφάνισαν σωματικά συμπτώματα (όπως αδυναμία ή ζαλάδα), ενώ 66% δηλώνουν ότι το στρες από την εργασία επηρεάζει άμεσα την προσωπική τους ζωή.

Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ότι μόλις 48% θεωρούν πως μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά το στρες τους, και περισσότεροι από ένας στους δύο (55%) νιώθουν έντονη ανησυχία για το μέλλον, όχι μόνο λόγω επαγγελματικής πίεσης, αλλά και εξωγενών παραγόντων όπως η οικονομική αβεβαιότητα, οι γεωπολιτικές εντάσεις και η κλιματική κρίση.

Η έρευνα καταγράφει επίσης έντονη παρουσία burnout, ποσοστό που αυξάνεται διαχρονικά, επηρεάζοντας την παραγωγικότητα και την ικανότητα συγκέντρωσης. 61% δηλώνουν κουρασμένοι ήδη από την αρχή της ημέρας, ενώ μόνο 3 στους 10 νιώθουν χαρούμενοι και κινητοποιημένοι στη δουλειά τους.

Κι ενώ 79% των εργαζομένων θεωρούν την ψυχική υγεία βασική προτεραιότητα, μόνο 21% πιστεύουν ότι ο οργανισμός τους πραγματικά φροντίζει για αυτήν. Μόλις 33% γνωρίζουν πού μπορούν να απευθυνθούν για υποστήριξη, ενώ μόνο 29% αισθάνονται άνετα να μιλήσουν στον προϊστάμενό τους για ζητήματα ψυχικής υγείας.

Παρόλα αυτά, διαφαίνεται μια θετική στροφή στη συνειδητοποίηση:

• 69% δηλώνουν διατεθειμένοι να αναζητήσουν βοήθεια από ειδικό.
• 45% πιστεύουν πως έχει μειωθεί το στίγμα γύρω από την ψυχική υγεία.
• Και 61% θεωρούν ότι προσαρμόζονται σχετικά εύκολα στις αλλαγές και στις καθημερινές απαιτήσεις.

Η ΕΥ υπογραμμίζει ότι η κρίση ψυχικής υγείας των εργαζομένων δεν είναι παροδική, αλλά βαθιά και συστημική. Οι οργανισμοί καλούνται να δράσουν, όχι μόνο προσφέροντας προγράμματα wellbeing, αλλά δημιουργώντας κουλτούρα εμπιστοσύνης, διαλόγου και φροντίδας.

Πώς αντιμετωπίζεται το burnout;

Η επαγγελματική εξουθένωση δεν εμφανίζεται ξαφνικά, αλλά αναπτύσσεται σταδιακά μέσα από παρατεταμένο άγχος, υπερφόρτωση ευθυνών και συνεχή πίεση^[8]. Όσο περισσότερο διαρκεί αυτή η κατάσταση, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να ανταποκριθεί κανείς στις απαιτήσεις της δουλειάς και της καθημερινότητας. Το θετικό είναι ότι, αν αναγνωρίσεις έγκαιρα τα σημάδια, υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι για να τη διαχειριστείς και να επαναφέρεις την ισορροπία στη ζωή σου. Οι τρόποι για να αντιμετωπιστεί το burnout είναι:

Συζήτηση με τον προϊστάμενό σου

Ένα από τα πρώτα βήματα είναι να μιλήσεις ανοιχτά με τον προϊστάμενό σου ή κάποιον υπεύθυνο στη δουλειά. Συχνά, οι εργοδότες δεν γνωρίζουν το πραγματικό επίπεδο πίεσης που βιώνουν οι εργαζόμενοι τους. Μια ειλικρινής συζήτηση μπορεί να βοηθήσει να γίνουν προσαρμογές στο ωράριο, στα καθήκοντα ή στον τρόπο κατανομής της εργασίας. Αν η συζήτηση γίνει με ψυχραιμία και ειλικρίνεια, μπορεί να οδηγήσει σε πιο υγιή όρια και ρεαλιστικές προσδοκίες, κάτι που θα μειώσει σημαντικά το στρες.

Επαρκής ύπνος

Ο ύπνος είναι ο “φυσικός γιατρός” του σώματος και του μυαλού. Η έλλειψή του επιδεινώνει την κόπωση, μειώνει την ικανότητα συγκέντρωσης και αυξάνει το άγχος. Προσπάθησε να κοιμάσαι τουλάχιστον 7–8 ώρες κάθε βράδυ και να διατηρείς σταθερό πρόγραμμα ύπνου. Απόφυγε τη χρήση κινητού ή υπολογιστή πριν τον ύπνο και δημιούργησε ένα ήρεμο περιβάλλον, με χαμηλό φωτισμό και χωρίς περισπασμούς. Ένας καλός ύπνος είναι θεμέλιος για τη σωματική και ψυχική ανθεκτικότητα.

Έναρξη μιας χαλαρωτικής δραστηριότητας

Η έντονη πίεση χρειάζεται μια “βαλβίδα εκτόνωσης”. Ενσωμάτωσε στη ρουτίνα σου δραστηριότητες που σε βοηθούν να αποσυνδέεσαι νοητικά από τη δουλειά, όπως το διάβασμα, η ζωγραφική, το περπάτημα στη φύση ή η γιόγκα. Ακόμα και 20–30 λεπτά χαλάρωσης καθημερινά μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά στη διάθεσή σου και στην ψυχική σου αντοχή. Μη νιώθεις ενοχές για τον χρόνο που αφιερώνεις στον εαυτό σου. Είναι απολύτως απαραίτητος για να επαναφορτίζεσαι.

Άσκηση και mindfulness

Η φυσική δραστηριότητα έχει αποδεδειγμένα ευεργετικά αποτελέσματα στο άγχος και στην ψυχική υγεία. Δεν χρειάζεται έντονη προπόνηση. Ένα απλό περπάτημα, λίγη γιόγκα ή διατάσεις αρκούν για να ενεργοποιήσουν το σώμα και να αποσυμφορήσουν το μυαλό.

Παράλληλα, το mindfulness, δηλαδή η εξάσκηση της προσοχής στο παρόν, μπορεί να σε βοηθήσει να αναγνωρίζεις τα συναισθήματά σου χωρίς να τα αφήνεις να σε κυριεύουν^[9]. Τεχνικές όπως ο διαλογισμός, η εστίαση στην αναπνοή ή η καταγραφή σκέψεων σε ημερολόγιο, μειώνουν σημαντικά τα επίπεδα στρες και σε βοηθούν να επανασυνδεθείς με τον εαυτό σου.

Κοινωνικοποίηση και υποστήριξη από άλλους

Η απομόνωση ενισχύει τα συμπτώματα της εξουθένωσης. Η ανθρώπινη επαφή είναι καθοριστικός παράγοντας στην ψυχική ανθεκτικότητα. Βρες χρόνο για να συναντήσεις φίλους, οικογένεια ή συναδέλφους που σε κάνουν να νιώθεις καλά. Μίλησε ανοιχτά για το πώς αισθάνεσαι. Το να μοιράζεσαι το βάρος μειώνει την πίεση και σε βοηθά να δεις τα πράγματα από άλλη οπτική. Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να το διαχειριστείς μόνος σου, η βοήθεια ενός ψυχολόγου ή συμβούλου ψυχικής υγείας μπορεί να σε καθοδηγήσει αποτελεσματικά.

Περιορισμός επαφής με αρνητικούς ανθρώπους

Οι αρνητικοί άνθρωποι “ρουφούν” ενέργεια και αυξάνουν το στρες, ειδικά όταν νιώθεις ήδη εξαντλημένος. Προσπάθησε να περιορίσεις την επαφή σου με άτομα που σε κουράζουν ή σε γεμίζουν άγχος. Ξεκίνα να περιβάλλεσαι από ανθρώπους που σε εμπνέουν, σε στηρίζουν και σε κάνουν να νιώθεις καλά. Η ψυχολογική ενέργεια είναι πολύτιμη. Φρόντισε να τη διοχετεύεις εκεί που σε ωφελεί πραγματικά.

Ξεκούραση και επαναφόρτιση

Η χαλάρωση δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη. Αφιέρωσε λίγο χρόνο μέσα στην εβδομάδα αποκλειστικά για εσένα χωρίς ειδοποιήσεις, χωρίς δουλειά, χωρίς ενοχές. Μπορεί να είναι ένα απόγευμα στο σπίτι με μουσική, μια βόλτα στη φύση ή ένα Σαββατοκύριακο χωρίς επαγγελματικές ή κοινωνικές υποχρεώσεις. Αυτές οι μικρές παύσεις βοηθούν τον οργανισμό να επανέλθει, να μειώσει την ένταση και να ανακτήσει τη δημιουργικότητα και τη διάθεση του.

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι μια συνειδητή επιλογή φροντίδας του εαυτού σου. Μέσα από τη διαδικασία της θεραπείας, έχεις την ευκαιρία να κατανοήσεις βαθύτερα τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου, να αναγνωρίσεις τα μοτίβα που σε κουράζουν και να μάθεις πώς να τα αλλάζεις. Ένας έμπειρος ψυχοθεραπευτής μπορεί να σε βοηθήσει να βρεις νέους τρόπους διαχείρισης του στρες^[10], να ενισχύσεις την αυτοπεποίθησή σου και να επανασυνδεθείς με ό,τι έχει πραγματικά αξία για σένα.

Ξεκίνα σήμερα το ταξίδι σου στην Ψυχοθεραπεία και δες την καθημερινότητα σου να αλλάζει προς το καλύτερο!

Πώς μπορείς να προλάβεις το burnout (H2)

Ωστόσο, το σημαντικότερο βήμα είναι να προλάβεις την εξουθένωση πριν σε καταβάλει. Η πρόληψη του burnout ξεκινά πριν καν εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια εξάντλησης. Δεν αφορά μόνο την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής, αλλά μια συνολική στάση φροντίδας απέναντι στον εαυτό σου. Η ουσιαστική πρόληψη περιλαμβάνει μικρές, σταθερές αλλαγές στην καθημερινότητα, όπως:

• Θέσε ρεαλιστικά όρια στην εργασία σου: Μάθε να λες «όχι» όταν χρειάζεται και απόφυγε να υπερφορτώνεις το πρόγραμμά σου.
• Αναγνώρισε πότε χρειάζεσαι διάλειμμα: Μην αγνοείς τα σημάδια κόπωσης και επίτρεψε στον εαυτό σου χρόνο για ξεκούραση, χωρίς ενοχές.
• Καλλιέργησε υγιείς συνήθειες: Η σωστή διατροφή, η τακτική άσκηση και ο ποιοτικός ύπνος βοηθούν το σώμα και το μυαλό να παραμένουν ανθεκτικά απέναντι στο στρες.
• Διατήρησε ένα υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο: Μίλησε ανοιχτά με ανθρώπους που εμπιστεύεσαι και μοιράσου όσα σε απασχολούν.
• Κάνε τακτική αυτοπαρατήρηση: «Τσέκαρε» πώς νιώθεις σωματικά και συναισθηματικά, ώστε να εντοπίζεις έγκαιρα πότε πλησιάζεις στα όριά σου και να ζητάς υποστήριξη πριν η εξουθένωση εγκατασταθεί.

Πώς συνδέονται το burnout και η κατάθλιψη;

Η επαγγελματική εξουθένωση (burnout) και η κατάθλιψη είναι δύο καταστάσεις που συχνά μπερδεύονται μεταξύ τους, καθώς μοιράζονται κοινά συμπτώματα όπως είναι η εξάντληση, η απώλεια ενδιαφέροντος και η μειωμένη διάθεση^[11]. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά. Το να κατανοήσουμε τη διαφορά μεταξύ των δύο είναι καθοριστικό, γιατί η σωστή αναγνώριση των συμπτωμάτων οδηγεί και στη σωστή αντιμετώπιση.

Το burnout συνήθως προκαλείται από συγκεκριμένες εξωτερικές συνθήκες, όπως η υπερβολική εργασία, η πίεση, ή ένα ιδιαίτερα απαιτητικό περιβάλλον^[12]. Η κατάθλιψη, αντίθετα, δεν χρειάζεται να συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο γεγονός ή κατάσταση. Μπορεί να εμφανιστεί χωρίς προφανές έναυσμα, επηρεάζοντας συνολικά τον τρόπο σκέψης, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά ενός ατόμου.

Το σύνδρομο burnout, ή το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης μπορεί να επηρεάσει βαθιά κάθε πτυχή της ζωής σου, από την απόδοσή σου στη δουλειά μέχρι τις σχέσεις και την ψυχική σου ισορροπία. Αν και η κατάσταση αυτή συχνά αναπτύσσεται αργά και “ύπουλα”, η αναγνώριση των συμπτωμάτων και η έγκαιρη παρέμβαση μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Η φροντίδα του εαυτού σου, η ισορροπία ανάμεσα σε εργασία και προσωπική ζωή και η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας όπου χρειάζεται, είναι ουσιαστικά βήματα προς την ανάρρωση.

ℹ️ Το άρθρο αυτό έχει καθαρά ενημερωτικό και υποστηρικτικό χαρακτήρα. Δεν αντικαθιστά τη γνώμη ή τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας. Αν νιώθεις ότι χρειάζεσαι βοήθεια, μη διστάσεις να απευθυνθείς σε ειδικό.