Κατηγορίες και τεχνικές σύγχρονων ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων
1. Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία
Η Ψυχοδυναμική προσέγγιση αποτελεί μια σύγχρονη, ευρέως διαδεδομένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη ψυχοθεραπευτική μέθοδο. Ο στόχος της Ψυχοδυναμικής Ψυχοθεραπείας είναι η ανάδυση και κατανόηση των βαθύτερων, συχνά ασυνείδητων, σκέψεων και συναισθημάτων του θεραπευόμενου. Μέσω αυτής της αυτογνωσιακής διαδικασίας επιτυγχάνεται σταδιακά η επίλυση των ενδοψυχικών συγκρούσεων και επομένως των ψυχολογικών δυσκολιών.
Τεχνική Ψυχοδυναμικής Ψυχοθεραπείας
Η συχνότητα συνεδριών Ψυχοδυναμικής Ψυχοθεραπείας είναι εβδομαδιαία. Ο ψυχοθεραπευτής στέκεται απένταντι από την θεραπευόμενο με μη παρεμβατικό τρόπο, δίνοντας του χώρο να εκφράσει ελεύθερα ανησυχίες, προβληματισμούς, σκέψεις και συναισθήματα, τα οποία θα συνδεθούν μέσω των ελεύθερων συνειρμών με συγκεκριμένες εκφράσεις. Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να προβεί σε ερωτήσεις και ερμηνείες των εκφράσεων του θεραπευόμενου, καθώς επίσης και σε επισημάνσεις των ενδεχόμενων αντιφάσεων του. Ο θεραπευόμενος αποκτά πρόσβαση σε μηχανισμούς άμυνας που εφαρμόζει ασυνείδητα στη ζωή του, τόσο μέσω της ενδοσκόπησης, όσο και μέσω της ανάλυσης της σχέσης που αναπτύσσεται με τον ψυχοθεραπευτή.
Διάβασε περισσότερα για τη Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία
2. Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεία
Οι στόχοι της Προσωποκεντρικής Ψυχοθεραπείας είναι τόσο η ανακούφιση όσο και η πρόληψη ψυχολογικών δυσκολιών, οι οποίοι επιτυγχάνονται πρωτίστως μέσα από τη σχέση που δημιουργείται μεταξύ του ψυχοθεραπευτή και του θεραπευόμενου. Η ψυχοθεραπευτική σχέση διέπεται από ενσυναίσθηση, άνευ όρων αποδοχή, γνησιότητα και εμπιστοσύνη. Σύμφωνα με την προσωποκεντρική ψυχοθεραπεία, ο καθένας έχει μια θεμελιώδη τάση μέσα του να αξιοποιήσει πλήρως τις ανθρώπινες δυνατότητές του. Η βασική προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι το άτομο να έχει την αποδοχή εκείνων με τους οποίους βρίσκεται σε σχέση. Αυτό επιτρέπει στη συνέχεια την ανάδυση μιας σαφούς και εποικοδομητικής επίγνωσης κάθε γεγονότος που βιώνεται.
Τεχνική Προσωποκεντρικής Ψυχοθεραπείας
Στην Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεία, ο θεραπευόμενος εκείνος στον οποίο προσφέρεται αυτή η άνευ όρων αποδοχή είναι σταδιακά σε θέση να επεξεργαστεί τις παρούσες και παρελθούσες εμπειρίες του και να διαμορφώσει μια επαρκή αναπαράστασή τους. Κρίνει για τον εαυτό του την αξία της εμπειρίας του για την προσωπική του ισορροπία και το σχέδιό του και προσεγγίζει σταδιακά κάθε νέα κατάσταση με προσαρμοσμένο και δημιουργικό τρόπο. Ο θεραπευόμενος προσεγγίζεται με αυθεντικό τρόπο και ενθαρρύνεται η γνησιότητα της έκφρασής του. Ο ψυχοθεραπευτής χρησιμοποιεί τεχνικές που ενισχύουν την αυθεντικότητα του θεραπευόμενου, συνοδεύοντάς τον σε μια διαδικασία αυτοεξερεύνησης. Σταδιακά, ο θεραπευόμενος κατορθώνει να γνωρίσει και να αποδεχτεί όλες τις πλευρές του εαυτού του.
Διάβασε περισσότερα για τη Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεία
3. Συστημική Ψυχοθεραπεία
Η Συστημική Ψυχθεραπεία εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1940 και εμπνέεται από τις θεωρίες συστημάτων και επικοινωνίας. Προσεγγίζει τον θεραπευόμενο μέσα από τις οικογενειακές και στενές διαπροσωπικές του σχέσεις, θεωρώντας οτι οι ψυχολογικές δυσκολίες συνδέονται με τους ρόλους που υιοθετεί στα διάφορα πλαίσια σχέσεων στα οποία εντάσσεται (π.χ. ως ερωτικός σύντροφος, ως μέλος μιας οικογένειας, ως μέλος μιας πολιτισμικής ομάδας, κλπ.). Οι συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες επιλύονται μέσα από την ανάλυση και αναδόμηση των σχεσιακών μοτίβων που ο θεραπευόμενος έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει αυτόματα στην καθημερινότητά του.
Τεχνική Συστημικής Ψυχοθεραπείας
Η συχνότητα συνεδριών στη Συστημική Ψυχοθεραπεία είναι συνήθως εβδομαδιαία. Η ψυχική δυσκολία μελετάται σε όλη της την πολυπλοκότητα, τόσο ψυχοσωματικά, όσο και σε σχέση με άλλα άτομα και περιβάλλοντα που αφορούν τη ζωή του θεραπευόμενου. Ενώ η ψυχοθεραπευτική διαδικασία είναι πρωτίστως ατομική, είναι πιθανό ο ψυχοθεραπευτής να προτείνει από κοινού συναντήσεις με άλλα μέλη του περιβάλλοντος του θεραπευόμενου.
Διάβασε περισσότερα για τη Συστημική Ψυχοθεραπεία
4. Γνωστική / Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία
Η Γνωστική/Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία γεννήθηκε τη δεκαετία του 1950 και συνδέεται με τα ονόματα των Wolpe, Skinner, Eysenck, Shapiro και τις συμπεριφορικές θεωρίες του εξαρτημένου αντανακλαστικού και της μάθησης. Ο συμπεριφορισμός συναντά τη γνωστική προσέγγιση, η οποία επικεντρώνεται στην αντίληψη, τη σκέψη και τον εσωτερικό διάλογο. Είναι μια δομημένη προσέγγιση που εστιάζει στον τρόπο που ο άνθρωπος κατανοεί και ερμηνεύει το περιβάλλον και όσα συμβαίνουν στη ζωή του, στοχεύοντας στην απόκτηση στρατηγικών για τον έλεγχο του φόβου και των δυσμενών σκέψεων.
Τεχνική Γνωστικής / Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας
Η Γνωστική / Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία πραγματοποιείται με εβδομαδιαία συχνότητα. Ο ψυχοθεραπευτής ενθαρρύνει τον θεραπευόμενο να εκφράσει σκέψεις και συναισθήματα που αφορούν τη ζωή του στο εδώ και τώρα, να χαμηλώσει τον πήχη των απαιτήσεων, και να αποκτήσει επίγνωση των συναισθημάτων που εμποδίζουν την ικανότητά του να απολαμβάνει την παρούσα στιγμή. Μέσω ειδικών τεχνικών και ασκήσεων, ο θεραπευόμενος σταδιακά υιοθετεί λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης των σκέψεων και συναισθημάτων του.
5. Συνθετική Ψυχοθεραπεία
Η Συνθετική Ψυχοθεραπεία είναι μια προσέγγιση που βασίζεται στο συνδυασμό περισσότερων ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων. Είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που προτείνει, ανάλογα με το πλαίσιο, τις δυσκολίες και τα αιτήματα του ασθενούς, την επιλογή περισσότερων ψυχοθεραπευτικών τεχνικών, ενσωματώνοντας διάφορες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Ο θεραπευόμενος δεν προσαρμόζεται πλέον σε μια μόνο θεραπεία που επιλέγει ο ψυχολόγος, αλλά ο ψυχολόγος προσαρμόζει τις θεραπείες του χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία για να προσαρμοστεί στα αιτήματα του θεραπευόμενου.
6. Ψυχοθεραπεία Gestalt
H Ψυχοθεραπεία Gestalt έχει τις ρίζες της στην “ψυχολογία της μορφής” (ψυχολογία Gestalt) και στην προπολεμική ψυχανάλυση. Εμφανίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1950 και εξελίχθηκε σε πολύ επιτυχημένη τη δεκαετία 1970. Η προσέγγιση της ψυχοθεραπείας Gestalt, είναι συνδεδεμένη με τα ρεύματα του υπαρξισμού και της φαινομελογίας που κυριαρχούσαν στα κοινωνικοπολιτισμικά πλαίσια στα οποία εξελίχθηκε.
Τεχνική Ψυχοθεραπείας Gestalt
Οι ψυχοθεραπευτές είναι ενεργοί συνεργάτες στη διαδικασία ανάπτυξης των πελατών και η έμφαση δίνεται στην ενδυνάμωση, την αυτονομία και τη δημιουργική προσαρμογή. Η Gestalt υιοθετεί μια ολιστική ματιά προς το θεραπευόμενο, που τείνει να συνθέτει την ψυχική (γνωστική και συναισθηματική), τη σωματική, την κοινωνική και την πνευματική διάσταση του . Επικεντρώνεται στην επίγνωση της παρούσας εμπειρίας και στηρίζεται στην αρχή οτι οι ψυχικές συγκρούσεις εκφράζονται και πραγματώνονται πάντα στο εδώ και τώρα. Επομένως, δεν εστιάζει τόσο στο γιατί υπάρχει μια ψυχική δυσκολία, όσο στο “πώς” λειτουργεί για τον θεραπευόμενο τη δεδομένη στιγμή. Επιπλέον, η ψυχοθεραπεία Gestalt δεν στοχεύει μονάχα να εξηγήσει την προέλευση των δυσκολιών, αλλά προωθεί και τον πειραματισμό με νέες λύσεις, κινητοποιώντας την αλλαγή. Η ψυχοθεραπεία Gestaltδεν θα εστιάζει τόσο πολύ στη “θεραπεία” των συμπτωμάτων, όσο στην πλήρη ανάκαμψη και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.
Πηγές:
- Fava G., Rafanelli C., Cazzaro M., Conti S., Grandi S. (1998). Well-being therapy. A novel psychotherapeutic approach for residual symptoms of affective disorders. Psychological Medicine, 28(2), pp.475-480. https://doi.org/10.1017/S0033291797006363
- Jonathan E. Alpert, Maya K. Spillmann (1997) Psychotherapeutic approaches to aggressive and violent patients, Psychiatric Clinics of North America, 20(2), pp.453-472, https://doi.org/10.1016/S0193-953X(05)70322-1
- Stone M. H. (2006) Management of borderline personality disorder: a review of psychotherapeutic approaches. World Psychiatry. 5(1), pp.15-20. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1472266/
- Zarbo C., Tasca G. A., Cattafi F., Compare A. (2016) Integrative Psychotherapy Works, Frontiers in Psychology, 6. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.02021
