Πως αυξάνονται τα Συμπτώματα ΔΕΠΥ μέσα στη Σύγχρονη Καθημερινότητα;

Τί είναι Προσοχή;

Η προσοχή είναι η γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου που επιτρέπει την εστίαση σε οποιουδήποτε τύπου ερεθίσματα. Είναι μία θεμελιώδης λειτουργία για την ανθρώπινη ύπαρξη σημαντική όσο οι ίδιες οι αισθήσεις. Η λειτουργία αυτή είναι παρούσα όταν το βρέφος κοιτά στα μάτια τη μητέρα δημιουργώντας τον πρώτο δεσμό, είναι παρούσα όταν ένας μαθητής συγκεντρώνεται στο μάθημα, όταν ένας ενήλικος εκτελεί έργα που αφορούν την εργασία, τα χόμπι του, μία συζήτηση με φίλους ή απούσα και διακεκομμένη λόγω εσωτερικών δυσκολιών όπως η αδυναμία ρύθμισης συναισθήματος ή εξωτερικών παραγόντων της σύγχρονης καθημερινότητας όπως ειδοποιήσεις από Smartphone, εφαρμογές, mail.

Η φύση της προσοχής και το τί είναι αυτό που ορίζει την λειτουργία της είναι μία συζήτηση η οποία ακόμη διεξάγεται. Η οπτική που θα παρουσιαστεί σε αυτό το άρθρο υποστηρίζει, ότι η προσοχή δεν είναι μία στατική ικανότητα του εγκεφάλου. Η προσοχή φαίνεται, ότι αποτελεί μία δυναμική λειτουργία η οποία αναδύεται ανάλογα με την αξία του ερεθίσματος. Τί σημαίνει όμως αυτό για έναν άνθρωπο πρακτικά; Αυτό σημαίνει, ότι η προσοχή μας συγκεντρώνεται ή διασπάται ανάλογα την σημασία που δίνουμε στα πράγματα, στον κόσμο γύρω μας και τον ίδιο μας τον εαυτό. Για να έχει αξία ένα ερέθισμα στο οποίο θα δώσουμε την προσοχή μας, πρέπει αυτό το ερέθισμα να εξυπηρετεί τον σκοπό και τις στοχεύσεις μας.

Το πρίσμα υπό το οποίο αξιολογούμε τα ερεθίσματα για να τα προσέξουμε ή να τα αγνοήσουμε είναι το νόημα που δίνουμε στη ζωή και την ταυτότητα μας. Το τί νόημα έχει να προσέξω ώστε να δω ένα βίντεο ή να διαβάσω ένα βιβλίο, σχετίζεται με το που θα μου χρησιμεύσει σε έναν ανώτερο προσωπικό στόχο. Ένα νόημα. Αν δεν υπάρχει αυτό τό νόημα τότε δεν υπάρχει και η αιτία του συντονισμού της προσοχής. Επομένως γιατί να μην την σπαταλήσω από εδώ και από εκεί;

Πώς διασπάται η προσοχή μέσα στην σύγχρονη καθημερινότητα;

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η διάγνωση της Διάσπασης Προσοχής (ΔΕΠΥ) σε ενήλικες αυξάνεται σημαντικά. Από το 2007 έως το 2016 σύμφωνα με το περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης η εμφάνιση της συγκεκριμένης διάγνωσης έχει διπλασιαστεί. Ένας παράγοντας που φαίνεται να έχει συμβάλλει σε αυτό το γεγονός είναι οι ρυθμοί ζωής και η αλληλεπίδραση με τον κυβερνοχώρο. Εχει αποδειχθεί με πειραματικές έρευνες, ότι οι ειδοποιήσεις των Smartphone προκαλούν συμπτώματα ΔΕΠΥ σε ενήλικες ακόμα και αν νωρίτερα στην ζωή τους δεν είχαν ούτε διαγνωστεί με αυτή τη διαταραχή, ούτε βιώσει παρόμοια συμπτώματα. Τα βασικά συμπτώματα είναι :

• Αδυναμία εστίασης.
• Υπερδιέγερση.
• Παρορμητικότητα.

Τα παραπάνω μπορούν  να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις όπως:

• Μείωση της αίσθησης ελέγχου του περιβάλλοντος.
• Μείωση στην αίσθηση ελέγχου του εαυτού.
• Δυσλειτουργία στο σχετίζεσθαι.
• Δυσκολία στη νοηματοδότηση της καθημερινής ζωής.

Αυτό που σχηματίζεται είναι μία ατμόσφαιρα στην οποία εμφανίζονται διαρκώς, αιτίες διάσπασης προσοχής. Ένας άνθρωπος στις παρούσες συνθήκες ακόμα και αν δεν βρίσκεται σε δυσμενή θέση λόγω άλλων παραγόντων προδιάθεσης είναι πιθανό να βρεθεί αντιμέτωπος με αυτά τα φαινόμενα τα οποία όταν τα εξετάζουμε ατομικά μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σκληρά και αποδιοργανωτικά σε βαθμό επιβαρυντικό έως καταστροφικό για την ποιότητα ζωής του.

Πως ανατρέπεται αυτή η συνθήκη;

Για έναν ενήλικα ο οποίος πλήττεται από συμπτώματα Διάσπασης Προσοχής είτε αυτό είναι κάτι που τον ακολουθεί από την παιδική του ηλικία είτε είναι κάτι που παράγεται από τον τρόπο και το περιβάλλον που ζει, η βίωση αυτής της εμπειρίας είναι απαιτητική. Είναι πιθανό να εμφανιστεί αίσθημα αδιεξόδου, ισχυρό αίσθημα λύπης και απόγνωσης τα οποία αν δεν πλαισιωθούν με φροντίδα μπορεί να έχουν επιβλαβή αποτελέσματα στην ψυχική υγεία. Ο ενήλικας που βιώνει κάτι τέτοιο έχει να αναλάβει δράση παίρνοντας μέτρα όπως τα ακόλουθα.

Εξερεύνηση του εαυτού και επεξεργασία με περιέργεια και κατανόηση.

Το άτομο με Διάσπαση Προσοχής συχνά βρίσκεται αντιμέτωπο με πάρα πολλά και αντιθετικά συναισθήματα και φαντασιώσεις. Η αντανακλαστική αντίδραση συνήθως και λογικά είναι η απόγνωση και η αναζήτηση εκτόνωσης και διαφυγής. Με πίστη, ότι ακόμα και η πιό αλλόκοτη σκέψη μπορεί να βγάλει νόημα το οποίο να οδηγήσει στο καλό μπορούμε να αρχίσουμε να γνωρίζουμε τον εαυτό μας νιώθωντας πιο ασφαλείς μέσα του. Μία αλλαγή στο ύφος που ρωτάμε τον εαυτό μας “Γιατί μου συμβαίνει αυτό;” μπορεί να βοηθήσει. Έχει διαφορετικό αντίκτυπο να κάνουμε αυτή την ερώτηση μέσα στην αγανάκτηση από ό,τι να την κάνουμε σαν ένα αίνιγμα που η επίλυση του ίσως μας βάλει σε μία περιπέτεια που τελικά μπορεί να έχει και ενδιαφέρον.

Αποδοχή του άγχους και της ενοχής χωρίς αυτοτιμωρητικές σκέψεις και συμπεριφορές

Όταν τα συμπτώματα Διάσπασης αποδιοργανωνουν το άτομο φέρνοντας στο σε έκπτωση της λειτουργικότητας και της αποτελεσματικότητας του στα έργα που έχει να εκτελέσει είναι φυσιολογικό να εμφανίζονται ενοχές και πανικός. Η αυτοτιμωριτικότητα αυτό που καταφέρνει είναι να καθηλώνει το άτομο και να το βάζει σε φαύλους κύκλους απογοητευσης. Ακόμα και ο πανικός και η ενοχή όσο ενοχλητική και να είναι η βίωση τους έχουν μία πληροφορία να μας προσφέρουν. Επομένως αντί να κατηγορούμε τον εαυτό μας για τα συναισθήματα που νιώθουμε, μπορούμε να προσπαθήσουμε να ακούσουμε τί έχουν να μας πουν.

Αναζήτηση βοήθειας

Η προσοχή αναδύεται μέσα από το νόημα και τον σκοπό του καθενός, Η ανάπτυξη αυτών των εννοιών είναι μία διαδικασία που απαιτεί χρόνο και στήριξη. Μία καλή λύση για την ανάπτυξη τους, είναι η ψυχοθεραπεία.

Συνολική ενασχόληση με το σώμα και την υγεία.

Σε περιόδους αυξημένης συναισθηματικής έντασης είναι σύνηθες να εμφανίζεται έκπτωση στην φροντίδα που παρέχουμε στον εαυτό μας. Χωρίς να το καταλάβουμε αρχίζουμε να αμελούμε τον ύπνο, την διατροφή και την σωματική άσκηση είτε να παραβλέπουμε την αξία των συγκεκριμένων παραγόντων για την ποιότητα ζωής. Η επεξεργασία, η ανάληψη ευθύνης, οι καθημερινές υπερβάσεις πέρα από πνευματικούς πόρους απαιτούν και ενέργεια την οποία είμαστε υπεύθυνοι να προσφέρουμε στον εαυτό μας.

Συμπεράσματα

Στο προηγούμενο άρθρο, παρουσιάστηκε μια εναλλακτική ματιά στη ΔΕΠΥ: πώς οι κοινωνικές, οικογενειακές και συναισθηματικές συνθήκες συμβάλλουν στη διαμόρφωση των συμπτωμάτων, και τονίσαμε τη σημασία της κατανόησης του ατόμου μέσα από το περιβάλλον του.

Όπως και το προηγούμενο άρθρο, το συγκεκριμένο σύντομο κείμενο δεν μπορεί να χωρέσει το μέγεθος και το εύρος του θέματος που πραγματεύεται. Μπορεί όμως να δώσει ένα μικρό ερέθισμα για παραπάνω διερεύνηση. Αυτό που θέλω να κάνω σαφές είναι η γνώμη και η πίστη μου, ότι σε όποια κατάσταση και να βρίσκει κάποιος τον εαυτό του η φροντίδα και η ενασχόληση με αυτόν μπορεί να έχει εκπληκτικά αποτελέσματα.