Έχεις νιώσει ποτέ ότι μια σκιά κάθεται ανάμεσα σε εσένα και τους ανθρώπους που αγαπάς; Μήπως οι λέξεις βγαίνουν πιο δύσκολα, οι αγκαλιές είναι πιο αραιές και κάθε προσπάθεια για σύνδεση μοιάζει κουραστική; Αν ναι, δεν είσαι μόνος. Η κατάθλιψη δεν επηρεάζει μόνο τον άνθρωπο που τη βιώνει, διαπερνά και τις πιο κοντινές του σχέσεις. Παρακάτω θα εξετάσουμε το πώς η κατάθλιψη επηρεάζει τις σχέσεις — είτε είναι ρομαντικές, φιλικές ή οικογενειακές — και μερικούς πρακτικούς τρόπους για να τις φροντίσεις. Γιατί ναι, ακόμη και μέσα στην ομίχλη της κατάθλιψης, υπάρχει τρόπος να συνδεθούμε ξανά.
Πώς επηρεάζει η κατάθλιψη τις σχέσεις
Η κατάθλιψη είναι η πιο συχνή ψυχική διαταραχή παγκοσμίως και δεν πρόκειται απλά για θλίψη. Είναι μια συνθήκη που αλλάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, που νιώθουμε και που σχετιζόμαστε με τον κόσμο. Και όταν αλλάζουν αυτά, αλλάζει και ο τρόπος που σχετιζόμαστε με τους ανθρώπους γύρω μας. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν συνήθως περισσότερες αρνητικές παρά θετικές αλληλεπιδράσεις με τον/την σύντροφό τους.[1]
Με ποιους τρόπος επηρεάζονται όμως οι σχέσεις ενός ανθρώπου που έχει κατάθλιψη; Σύμφωνα με μελέτες[2], η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει τις διαπροσωπικές σχέσεις τους με τους παρακάτω τρόπους:
Απομάκρυνση και απομόνωση
Ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι η κοινωνική απόσυρση. Κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη μπορεί να αποφεύγει τις επαφές, να μη σηκώνει τηλέφωνα ή να απορρίπτει προσκλήσεις. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν νοιάζεται. Συχνά, όμως, νιώθει πως δεν έχει ενέργεια, δεν θέλει να «βαρύνει» τους άλλους ή θεωρεί τον εαυτό του βάρος.
Αλλαγές στη συμπεριφορά και τη διάθεση
Η ευερεθιστότητα, η έλλειψη υπομονής ή και η αίσθηση αδιαφορίας μπορεί να παρερμηνευτούν ως απόρριψη ή αδιαφορία από έναν σύντροφο ή τους φίλους. Κι όμως, πολλές φορές πρόκειται για την εσωτερική πάλη που βιώνει το άτομο με την κατάθλιψη και όχι για την έλλειψη ενδιαφέροντος για τους ανθρώπους που αγαπά.
Επικοινωνία που «σπάει»
Η κατάθλιψη μπορεί να κάνει την έκφραση των συναισθημάτων εξαιρετικά δύσκολη. Αντί για «χρειάζομαι βοήθεια», μπορεί να ακουστεί ένα «άσε με ήσυχο» και αυτή η έλλειψη επικοινωνίας οδηγεί σε παρεξηγήσεις, απογοήτευση και απομάκρυνση.
Επίδραση στη σεξουαλική ζωή και την οικειότητα
Ιδιαίτερα στις ρομαντικές σχέσεις, η κατάθλιψη μπορεί να μειώσει τη σεξουαλική διάθεση την ανοχή στο άγγιγμα και να οδηγήσει σε σωματική απομάκρυνση.
Τα άτομα με κατάθλιψη ενδέχεται επίσης να αντιδρούν πιο αρνητικά, να αποσύρονται ή να επιδεικνύουν επιθετική συμπεριφορά προς μέλη της οικογένειας και φίλους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες συγκρούσεις ή απομόνωση από τις σχέσεις τους[3].
Πώς να φροντίσεις τις σχέσεις σου όταν παλεύεις με την κατάθλιψη
Παρόλη τη δυσκολία, υπάρχουν τρόποι να διατηρηθεί ή και να δυναμώσει η σύνδεση αν ένας εκ των δύο ανθρώπων μιας σχέσης παλεύει με την κατάθλιψη. Αν και εσύ ζεις με αυτό, μπορείς να δοκιμάσεις τα παρακάτω:
Μίλα, όσο και αν φαίνεται δύσκολο
Η κατάθλιψη συχνά σου ψιθυρίζει ότι κανείς δε θα καταλάβει. Όμως, το να μοιράζεσαι τα συναισθήματά σου, έστω και με λίγες λέξεις, μπορεί να είναι ανακουφιστικό αλλά και να ανοίξει έναν δρόμο επικοινωνίας και σύνδεσης με τον απέναντί σου. Μπορείς να πεις: «Δεν νιώθω καλά τελευταία και δυσκολεύομαι να το εξηγήσω». Και έτσι με απλά και μικρά βήματα, να ξεκινήσεις να ανοίγεσαι.
Ενημέρωσε τους δικούς σου ανθρώπους
Αν οι κοντινοί σου άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι είναι η κατάθλιψη, βοήθησέ τους να καταλάβουν. Στείλε τους ένα άρθρο, πρότεινέ τους να μιλήσουν με έναν ειδικό ή να διαβάσουν αξιόπιστες πηγές. Η γνώση μπορεί να μετατρέψει την απογοήτευση σε κατανόηση.
Μικρές πράξεις σύνδεσης
Μπορεί να μην έχεις ενέργεια για μεγάλες κουβέντες ή εξόδους, αλλά μια αγκαλιά, ένα μήνυμα, μια μικρή σημείωση φροντίδας μπορεί να κρατήσει ζωντανό το νήμα της σχέσης σου.
Θέσε όρια και εξήγησέ τα
Δεν χρειάζεται να ανταποκρίνεσαι πάντα, ούτε να «το παίζεις καλά». Είναι εντάξει να πεις: «Χρειάζομαι λίγο χρόνο για τον εαυτό μου, αλλά σε αγαπώ και εκτιμώ που είσαι εδώ». Έτσι δείχνεις την ανάγκη σου, χωρίς να απορρίπτεις τους γύρω σου.
Ζήτησε βοήθεια
Η θεραπεία είναι μια γενναία πράξη αυτοφροντίδας που μπορεί να σε βοηθήσει να ξαναβρείς τον εαυτό σου και μαζί του, τις σχέσεις που αγαπάς. Απευθύνσου σε έναν ψυχοθεραπευτή που θα μπορέσει να σε καθοδηγήσει στο δρόμο για τη θεραπεία με κατανόηση και υπομονή.
Οι σχέσεις δοκιμάζονται και η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο σκληρές δοκιμασίες. Όμως, με κατανόηση, ανοιχτή επικοινωνία και φροντίδα, μπορούν όχι μόνο να επιβιώσουν, αλλά και να δυναμώσουν. Μην διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια – το να απλώσεις το χέρι δεν είναι αδυναμία, είναι θάρρος. Κάνε το πρώτο βήμα σήμερα, βρίσκοντας τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή για σένα, κάνοντας την πρώτη συνεδρία δωρεάν.
Πηγές
[1] Wong, J. J., Frost, N. D., Timko, C., Heinz, A. J., & Cronkite, R. (2020). Depression and family arguments: disentangling reciprocal effects for women and men. Family practice, 37(1), 49–55. https://doi.org/10.1093/fampra/cmz048
[2] Sharabi, L. L., Delaney, A. L., & Knobloch, L. K. (2016). In their own words: How clinical depression affects romantic relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 33(4), 421–448. https://doi.org/10.1177/0265407515578820
[3] Rudolph, K. D., Flynn, M., & Abaied, J. L. (2008). A developmental perspective on interpersonal theories of youth depression. In J. R. Z. Abela & B. L. Hankin (Eds.), Handbook of depression in children and adolescents (pp. 79–102). New York, NY: Guilford Press.
