Πραγματοποιήσαμε μια βιβλιογραφική ανασκόπηση η οποία διερεύνησε τον τρόπο έκφρασης και επικοινωνίας του άγχους, αλλά και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την υποστήριξη και τη φροντίδα στα πλαίσια των συντροφικών σχέσεων. Στα πλαίσια της ανασκόπησης μελετήθηκαν τα ευρήματα από 44 ποσοτικές και 6 ποιοτικές μελέτες σχετικά με την έκφραση του άγχους στα πλαίσια των ρομαντικών σχέσεων. Οι μελέτες περιλάμβαναν ποικίλες μεθοδολογίες, με την πλειονότητα να διεξάγεται στις ΗΠΑ. Τα δεδομένα κάλυψαν 4.520 ζευγάρια, τόσο υγιών ατόμων όσο και περιπτώσεων όπου ένα από τα μέλη παρουσίαζε κλινικά ή υποκλινικά συμπτώματα σε επίπεδο ψυχολογικών και σωματικών ασθενειών.
Έκφραση και επικοινωνία του άγχους
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, αναδείχθηκε οτι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες τείνουν προς τις αντιδράσεις αποφυγής της επικοινωνίας σε περιόδους στρες. Ωστόσο διαφαίνεται μια διαφορά μεταξύ των δύο φύλων, η οποία εντείνεται κατά την παρουσία ψυχοπιεστικών παραγόντων. Οι άνδρες εμφανίζονται ως πιο διστακτικοί απέναντι στην ανοιχτή επικοινωνία συγκριτικά με τις γυναίκες. Η υιοθέτηση αποφευκτικών συμπεριφορών απέναντι στην επικοινωνία και έκφραση του άγχους από τους άνδρες αναδείχθηκε σε μια συχνή τάση, κυρίως κατά την παρουσία μιας ψυχολογικής ή σωματικής ασθένειας, δηλαδή σε πληθυσμούς που εμφανίζουν κλινικά/υποκλινικά συμπτώματα. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την έκφραση του στρες περιλαμβάνουν την ηλικία, την αυτοπεποίθηση, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και την προσκόλληση σε πρότυπα αρρενωπότητας. Μάλιστα στοιχεία που αντλήθηκαν από ποιοτικές έρευνες κατέδειξαν ότι τα πρότυπα αρρενωπότητας με τα οποία ταυτίζονται οι άνδρες καθορίζουν τη συμπεριφορά αποφυγής της επικοινωνίας τους, κάτι που λειτουργεί σαν άμυνα ενίσχυσης της αυτοεικόνας ώστε να δείχνουν δυνατοί και αυτάρκεις. Ειδικότερα, φάνηκε ότι η υιοθέτηση αποφευκτικών συμπεριφορών έχει επιζήμιες επιπτώσεις τόσο στην ευημερία των ανδρών όσο και στην ποιότητα των σχέσεων.
Αντίληψη της συμπεριφοράς του συντρόφου
Η αντίληψη της υποστήριξης της συντρόφου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην άμβλυνση των αρνητικών συνεπειών της παρουσίας ψυχοπιεστικών παραγόντων. Οι άνδρες συχνά αναγνώριζαν τις προσπάθειες της συντρόφου τους, αναφέροντας θετικά αποτελέσματα ως προς τη μείωση του στρες, την ικανοποίηση από τη σχέση και την από κοινού αντιμετώπιση του προβλήματος. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις γυναίκες, οι άνδρες μερικές φορές δυσκολεύονταν να αντιληφθούν την υποστήριξη της συντρόφου τους. Διάφοροι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων στρες, των πολιτισμικών διαφορών και της υιοθέτησης προτύπων αρρενωπότητας, φαίνεται να επηρεάζουν την αντίληψη των ανδρών για την υποστήριξη της συντρόφου.
Συνεπώς φαίνεται ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες τείνουν να υιοθετούν αντιδράσεις αποφυγής υπό συνθήκες στρες, με τους άνδρες ωστόσο να χαρακτηρίζονται μεγαλύτερη δυσκολία να επικοινωνήσουν και να μοιραστούν δυσάρεστα συναισθήματα. Τα πρότυπα αρρενωπότητας ενέχοντας χαρακτηριστικά όπως η αυτοπεποίθηση και η δύναμη, μπορεί να οδηγούν τους άνδρες στο να αποσιωπούν τις συναισθηματικές επιπτώσεις του στρες, πιστεύοντας ότι με αυτό τον τρόπο ικανοποιούν τις κοινωνικές προσδοκίες. Παράλληλα, ο τρόπος που φαίνεται να αντιλαμβάνονται οι άνδρες τη σύντροφο επηρεάζεται από τα εν λόγω πρότυπα οδηγώντας τους σε μια δυσκολία να ανιχνεύσουν τις υποστηρικτικές συμπεριφορές. Συχνά αυτές προσλαμβάνονται ως συμπεριφορές υπερπροστασίας, η οποία απειλεί τα ανδρικά ιδεώδη αυτονομίας και δύναμης.
Συμπερασματικά, η παρούσα ανασκόπηση υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα της έκφρασης του στρες στο πλαίσιο των ρομαντικών σχέσεων, τονίζοντας την αλληλεπίδραση ατομικών, σχεσιακών και πολιτισμικών παραγόντων. Η κατανόηση αυτών των δυναμικών είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη στοχευμένων παρεμβάσεων για την ενίσχυση τόσο της ψυχικής υγείας των ανδρών, όσο και της ευημερίας των σχέσεων.
Πηγή:
Kapsaridi, A., & Charvoz, L. (2021, February 4). Men’s Stress Expression and Perception of Partner’s Support Within the Romantic Relationships: A Systematic Review. Psychology of Men & Masculinities. Advance online publication. http://dx.doi.org/10.1037/men0000276
